Ratten in de tuin zijn voor veel mensen een vervelende en soms zelfs angstaanjagende verrassing. Ze kunnen schade aanrichten, ziektes verspreiden en zorgen voor een onhygiënische omgeving. In deze blog leggen we uit waarom ratten jouw tuin opzoeken, welke gevaren ze met zich meebrengen en – het belangrijkst – wat je kunt doen om ze te bestrijden én te voorkomen.
Inhoudsopgave
Oorzaak van ratten in de tuin
Ratten komen jouw tuin niet zomaar binnenwandelen; er zijn meestal duidelijke redenen waarom ze zich aangetrokken voelen tot jouw buitenruimte. Dit zijn de meest voorkomende oorzaken:
- Voedselresten of etensgeuren: Denk aan etensresten van een barbecue, kippenvoer, vogelzaad of een open composthoop.
- Beschutting: Ratten zoeken plekken waar ze zich veilig kunnen verschuilen. Dichte begroeiing, stapels hout of rommelige hoekjes bieden ideale schuilplaatsen.
- Waterbronnen: Een vijver, lekkende kraan of drinkbakjes voor dieren maken jouw tuin extra aantrekkelijk.
- Toegankelijke ruimtes: Ratten kunnen via openingen in tuinhuisjes, schuren of kruipruimtes makkelijk binnenkomen en zich nestelen.
Ratten uit het riool
Een belangrijke, maar vaak vergeten oorzaak: het riool.
Ratten komen meestal vanuit het riool. Tijdens de middeleeuwen hadden we bijna allemaal last van ratten in de tuin. Dit is veranderd toen er een rioolnetwerk kwam en er verzamelpunten kwamen voor afval. De grootste populaties ratten zitten nu vooral in de stadsriolering. De ratten in het riool leven vooral van water en keukenafval dat wij wegspoelen.
Grote populaties
Door het grote aanbod aan voedsel in het riool nemen de populaties ook in rap tempo toe. Harde cijfers zijn er niet, maar het is zeker dat sommige steden met tienduizenden, soms wel honderdduizenden ratten onder de stad leven.
Breuk of werkzaamheden
Ratten kunnen in de kruipruimte terechtkomen door een mankement aan het riool. Om diverse redenen kunnen ratten vanuit het riool in het straatbeeld terechtkomen. Meestal komt dit door een breuk, een verzakking of door werkzaamheden aan het riool. Dit kan door een groot project komen binnen de publieke voorziening, maar ook door werkzaamheden onder uw eigen woning of van de buren waarmee de kruipruimte gedeeld wordt. Wanneer de rat op straat of in uw kruipruimte terechtkomt, dan kan er overlast ontstaan in de vorm van geluidsoverlast, stankoverlast of activiteit in de tuin. Als ratten een nieuwe voedselbron aantreffen is dit het beginstadium van een toenemend probleem.
Hoe kom je erachter?
Een breuk of opening in het rioolsysteem is niet altijd eenvoudig op te sporen. Het gaat vaak gepaard met stank of verstoppingen, maar dit is niet altijd zo. Soms heeft men lange tijd niet in de gaten dat er wat mankeert aan het riool.
Signaleert u echter ratten en heeft u een kruipruimte? Open dan de toegang en bekijk deze met een goede zaklamp. Hangt er een penetrante lucht of ziet u veel uitwerpselen? Grote kans dat er dan ergens een opening in het riool zit.
Loodgieter
Breuken en werkzaamheden aan het riool zijn niet altijd te voorkomen, maar het dient wel snel opgespoord en gerepareerd te worden. Dit kunt u het beste door een loodgieter laten doen. Opsporen geschiedt meestal met een camera of middels een rookinspectie.
Gemeente
Als u vermoedt dat er een mankement bestaat buiten de grenzen van uw eigen perceel, dan kunt u de gemeente onderzoek laten doen. Het is dan wel verstandig om eerst geheel uit te sluiten dat het geen probleem aan uw eigen riool is of van de directe buren.
Huurwoning
Als u rattenoverlast ervaart door toedoen van een mankement aan het riool en het betreft een huurwoning, dan is de verhuurder verantwoordelijk voor een oplossing. U kunt dan contact met hen opnemen voor een onderzoek. Geven ze geen gehoor hieraan? Dan kunt u verdere stappen overwegen.
Gevaren van ratten in de tuin
Ratten zijn niet alleen vervelend, maar kunnen ook risico’s met zich meebrengen:
- Gezondheidsrisico’s: Ratten kunnen ziektes zoals leptospirose (ziekte van Weil), salmonella en hantavirus overdragen.
- Schade aan tuin en eigendommen: Ze knagen aan kabels, leidingen, tuinmeubels en wortels.
- Ongemak en onrust: Niemand zit te wachten op knaagdieren in de buurt van huis of kinderen.
Hoe herken je een rattenprobleem?
- Je ziet rattenkeutels (langwerpig, zwart).
- Er zijn looppaadjes of holen zichtbaar tussen begroeiing of langs schuttingen.
- Je hoort geknaag of geritsel, vooral in de schemering.
- Huisdieren reageren onrustig of ruiken iets ongewoons in de tuin.
Ratten bestrijden: wat kun je doen?
- Ruim voedselbronnen op
Laat geen etensresten liggen, berg dierenvoer goed op en dek je composthoop af. - Beperk schuilplekken
Haal rommel weg, snoei struiken regelmatig en maak de tuin overzichtelijk. - Plaats vallen of lokdozen
Gebruik diervriendelijke vallen of schakel een professional in voor veilige bestrijding. - Gebruik geurafweermiddelen
Geuren zoals munt, eucalyptus of ammoniak kunnen ratten afschrikken. - Schakel een ongediertebestrijder in
Heb je een hardnekkig probleem? Dan is professionele hulp vaak de beste oplossing.
Ratten in de tuin voorkomen
- Houd je tuin netjes en opgeruimd.
- Voer vogels met mate en gebruik opvangbakken.
- Controleer regelmatig op sporen van ratten.
- Dicht openingen naar kruipruimtes of schuren.
Ratten vangen in de tuin
Heb je ratten gesignaleerd en wil je ze actief vangen? Er zijn verschillende manieren om dit veilig en effectief te doen:
- Klassieke rattenvallen
Deze zijn goedkoop en direct effectief. Zet ze op plekken waar je sporen van ratten ziet, zoals langs muren of bij holen. Gebruik aas zoals pindakaas, spek of noten. - Diervriendelijke vangkooien
Wil je de rat levend vangen en elders uitzetten? Dan is een vangkooi een goed alternatief. Controleer de kooi dagelijks en draag handschoenen bij het hanteren. - Elektronische vallen
Deze moderne vallen doden de rat direct met een elektrische schok. Ze zijn duurder, maar erg effectief en hygiënisch. - Gif is verboden
Sinds 2023 is het voor particulieren verboden om rattengif te gebruiken. Dit geldt zowel voor los gif als voor kant-en-klare lokdozen. Het gebruik van gif brengt risico’s met zich mee voor andere dieren, kinderen én het milieu. Alleen gecertificeerde ongediertebestrijders mogen nog met gif werken, en dan alleen in uitzonderlijke gevallen.
Let op: Als je meerdere ratten ziet, vang je er zelden maar één. Ratten leven vaak in groepen. Blijf dus alert en combineer vangen altijd met preventieve maatregelen, zoals voedselbronnen weghalen en schuilplekken opruimen.
Tot slot
Ratten in de tuin zijn vervelend, maar met de juiste maatregelen kun je het probleem goed aanpakken. Wees alert op signalen en voorkom dat je tuin een aantrekkelijke plek wordt voor deze ongewenste gasten. Liever voorkomen dan genezen!
